Në një Hadith të transmetuar nga Ebu’l-Abas Abdullah Ibni Abas Ibni Abdulmuttalib (r.anhuma), thuhet se i Dërguari i Allahut (a.s.), ka përcjellë këtë Hadith nga Allahu i Madhëruar:
“Pasi Allahu i ka përcaktuar veprat e mira dhe të këqija, i ka sqaruar ato:
Kush dëshiron me zemër të bëjë një vepër të mirë, por nuk mund ta kryejë, Allahu do t’ia shkruajë atë vepër si të kryer.
Por, nëse dikush dëshiron të bëjë një vepër të mirë dhe e kryen, Allahu do t’i shkruajë atij dhjetë, deri në shtatëqind fish shpërblim, madje edhe më shumë.
Kush dëshiron të bëjë një vepër të keqe dhe nuk e kryen, Allahu do t’i shkruajë një vepër të mirë.
Por, nëse dikush dëshiron një vepër të keqe dhe e kryen atë, atëherë Allahu ia shënon vetëm një vepër të keqe.”
-Muttefekun alejhi-
(Buhari, Rikak 31; Muslim, Iman 207. Shih. Buhari, Teuhid 35; Tirmidhi, Tefsiru sure (6), 10.)
Abdullah Ibni Abas (r.a.).
Ishte djali i xhaxhait të Profetit tonë (a.s.), Abasit (r.a.). Nëna e tij ishte Ummu’l-Fadl Lubabe (r.anha.), e cila pranoi Islamin menjëherë pas nënës sonë Hadixhes (r.anha.).
Ibni Abasi (r.a.), lindi në Mekë tre vjet para emigrimit. Momentin që lindi, atë e sollën menjëherë tek Profeti (a.s.) dhe ia vendosën në prehër. Ndërsa i Dërguari i Allahut (a.s.), ia ëmbëlsoi qiellëzën me pak hurmë të cilën e kishte përtypur me gojën e tij të bekuar. Për këtë arsye, Ibni Abasi (r.a.), gëzoi virtyte të larta ndër sahabët.
Më vonë, i Dërguari i Allahut (a.s.), është lutur dy herë për të. Në njërën prej këtyre lutjeve ka thënë: “O Allah! Bëje atë dijetar të madh të Islamit (fakih) dhe mësoji Kuranin!”. Për rrjedhojë, Ibni Abasi (r.a.), u bë sahabiu që e dinte më mirë Kuranin Fisnik dhe ka marrë titullin “Terxhumanu’l-Kuran” (Interpretuesi, ose shpjeguesi i Kuranit). Po ashtu, ai njihej edhe me titullin “Hibru’l-Umme”, që do të thotë më i dituri i Ummetit.
Një nga bashkëshortet e Profetit tonë (a.s.), nëna jonë Mejmune (r.anha), ishte tezja e tij. Për këtë arsye, herë pas here ai e kalonte natën pranë Profetit (a.s.), ku ndiqte me vëmendje veprat, lëvizjet dhe adhurimet e tij. Kur ndërroi jetë i Dërguari i Allahut (a.s.), Ibni Abasi (r.a.), ishte vetëm 13 vjeç. Në sajë të zgjuarsisë dhe mirëkuptimit që zotëronte, shpesh herë ka fituar admirimin e Profetit (a.s.). Ibni Abasi (r.a.), u jepte mësim nxënësve të vet, duke bërë një ditë komentim Kurani (tefsir), një ditë historinë e jetës së Profetit (a.s.), (sijer) dhe historinë e luftërave të tij (megazi), një ditë letërsi (edebijat) dhe një ditë tjetër historinë e luftërave të famshme arabe (ejjamu’l-arab).
Omeri (r.a.), e donte shumë Ibni Abasin (r.a.) dhe i vlerësonte mjaft mendimet e tij. Në kohën e Aliut (r.a.), Ibni Abasi (r.a.), kreu detyrën e valiut të Basrës. Bashkë me ato që ka dëgjuar vetë personalisht prej të Dërguarit të Allahut (a.s.), ai ka transmetuar 1660 hadithe (me përsëritjet e tyre).
Gjati viteve të fundit të jetës, Ibni Abasi (r.a.), humbi shikimin. Sipas disa transmetimeve, ai e humbi shikimin për shkak se u hidhërua dhe qau shumë për tragjedinë e Kerbelasë.
Ibni Abasi (r.a.), ishte autoritet në fushën e tefsirit dhe fikhut. Ai njihej për fetvatë që kishte dhënë dhe ishte një prej katër Abdullahëve që përmendeshin si “abadile” . Abdullah Ibni Abasi (r.a.), ndërroi jetë në Taif në vitin 68 Hixhri (687), në moshën 71 vjeçare.
Allahu qoftë i kënaqur me të!
Shpjegime
Ky Hadith fisnik, është i pari prej haditheve kudsij që shënohet në “Rijadu’s-Salihin”. Këto lloj hadithesh, Profeti ynë (a.s.), i ka marrë ose pa ndërmjetës, drejtpërsëdrejti nga Allahu i Madhëruar, ose Allahu i ka përcjellë këto informacione në zemrën e Profetit tonë (a.s.), me anë të melekut Xhebrail (a.s.).
Para se të krijonte njeriun, Allahu i Madhëruar e ka caktuar se çfarë janë të mirat dhe çfarë janë të këqijat. Më pas, ka urdhëruar që këto të shënohen në “leuh-i mahfudh”, në librin ku është shkruar gjithçka. Më vonë, ai i ka shpjeguar ato, me qëllim që ne të kuptojmë se përse janë të mira ato që Allahu ka thënë se janë të mira dhe pse janë të këqija ato që Allahu ka thënë se janë të këqija.
Për rrjedhojë, nëse dikush ka për qëllim të bëjë një mirësi dhe më pas nuk arrin ta bëjë atë për çfarëdolloj arsyeje, Allahu i Madhëruar e shpërblen atë njeri për shkak të qëllimit të tij të mirë dhe i shkruan atij sevape sikur ta ketë bërë atë mirësi që ka pasur për qëllim. Nga kjo kuptohet qartë se, edhe mendimi i mirë konsiderohet një mirësi. Dhe, që një mendim dhe veprim të konsiderohet mirësi, është kusht “qëllimi” me të cilin do të kryhet ai.
Por, nëse njeriu mendon dhe e bën atë punë të mirë që ka për qëllim, shpërblimi i tij fillon prej dhjetëfishit. Pra, më së paku ai fiton dhjetë herë më tepër. Ky shpërblim mund të shkojë edhe deri në shtatëqind fish. Por, nëse robi bën një vepër që ka vlerë të madhe tek Allahu, shpërblimi i tij nuk mbetet në shtatëqind fish, por vlerësohet me çmim shumë më të lartë. Lidhur me këtë, në Kuranin Fisnik urdhërohet:
“Askush nuk di se çfarë gëzimesh janë fshehur për ata (në jetën tjetër), si shpërblim për punët e mira që kanë bërë.” [Sexhde, 17.]
Ky shpërblim i pamatë, shpjegohet kështu në këtë Hadith kudsij:
“Për robërit e Mi të mirë, kam përgatitur begati që nuk i ka parë asnjë sy, nuk i ka dëgjuar asnjë vesh dhe nuk i ka menduar askush.” (Buhari, Teuhid, 35.)
Atij që mendon të bëjë një të keqe dhe më pas heq dorë nga kjo, i shkruhet një sevap i plotë. Shkaku i kësaj, është se ai person hoqi dorë prej atij veprimi nga frika e Allahut, ndërkohë që kishte mundësi ta bënte. Ndërsa për atë që heq dorë nga e keqja për shkak se nuk ka mundësi ta bëjë të keqen që mendon, nuk ka asnjë sevap, sepse ai nuk e ka sforcuar veten dhe nuk është përpjekur për të hequr dorë prej së keqes.
Atij që bën një të keqe, i shkruhet vetëm një gjynah, gjë e cila tregon drejtësinë e madhe dhe mëshirën e gjerë që ka Allahu i Madhëruar kundrejt robërve të Tij. Ndëshkimi më i madh për një të keqe, është në të njëjtën masë, ndërsa shpërblimi më i vogël për një të mirë është dhjetëfish. Kjo e vërtetë është shprehur kështu në Kuranin Fisnik:
“Kush bën një vepër të mirë, do të shpërblehet dhjetëfish. Kush bën një vepër të keqe, do të dënohet vetëm sipas gjynahut që ka bërë dhe nuk do t’i bëhet kurrfarë padrejtësie.” [En’am, 160.]
Caktimi vetëm i një gjynahu për një të keqe të bërë, lind një përfundim shumë të rëndësishëm: Njeriu nuk bëhet gjynahqar për shkak se mendon të bëjë një të keqe dhe nuk merret në llogari për këtë, sepse mendimi i një të keqeje, nuk do të thotë se ai është i vendosur ta kryejë atë. Mirëpo, nëse njeriu mendon të bëjë një të keqe dhe vendos për këtë, atëherë ai do të merret në llogari për vullnetin dhe vendimin që ka marrë. Siç kuptohet edhe nga ngjarja e Miraxhit, pasi Allahu i Madhëruar bën të detyrueshme (farz) faljen e pesë kohëve të namazit, duke e cekur edhe njëherë këtë çështje, e urdhëron kështu Profetin (a.s.):
“Kush dëshiron të bëjë një mirësi, por nuk e bën dot, atij i shkruhet një sevap. Nëse arrin ta bëjë, atëherë i shkruhen dhjetë sevape.
Por, kush dëshiron të bëjë një të keqe dhe nuk e bën, atij nuk i shkruhet asgjë. Nëse e bën (atë të keqe) i shkruhet vetëm një gjynah.” (Muslim, Iman, 259.)
Mësimet që nxjerrim prej Hadithit:
- Atij që dëshiron të bëjë një mirësi, por nuk arrin ta bëjë, i shkruhet një sevap, sepse dëshira për të bërë një mirësi, është hapi i parë drejt asaj mirësie.
- Atij që mendon të bëjë një të keqe, por heq dorë nga ajo për shkak të frikës nga Allahu, i shkruhet sevap sikur ka kryer një të mirë, sepse heqja dorë nga mendimi për të bërë një të keqe, është mirësi në vetvete. Dhe, shpërblimi i mirësisë, është vetëm mirësia.
- Allahu i Madhëruar nuk e merr në llogari robin e Vet për shkak se atij mund t’i vijë në mendje ndonjë mendim i keq. E rëndësishme është që ky mendim të mos shndërrohet në një vendim të prerë dhe qëllim.
- Edhe pse një mirësi shpërblehet në mënyrë të shumëfishtë, për një të keqe shkruhet vetëm një gjynah. Një mundësi e tillë, nuk ekziston në asnjë fe apo sistem tjetër përveç Islamit.
