Ebu Said Sa’d Ibni Malik Ibni Sinan el-Hudri (r.a.), transmeton se i Dërguari i Allahut (a.s.), ka thënë:
“Kohë para jush, ka jetuar një njeri që ka vrarë nëntëdhjetenëntë vetë. Më pas, ai ka kërkuar për njeriun më të dijshëm në botë. Atë e orientuan tek një prift, ku ai shkon e i thotë:
«Unë kam vrarë 99 veta. A ka teube (pendim) për mua?» Kur prifti i thotë:
«Jo, nuk ka teube për ty!», ai e vret edhe atë, duke e çuar në njëqind numrin e njerëzve që kishte vrarë. Pastaj vazhdoi të kërkojë përsëri njeriun më të ditur në botë. Atij i këshilluan një dijetar, tek i cili shkon dhe i tregon se kishte vrarë njëqind njerëz. Pastaj e pyet edhe këtë se a ka teube për të. Dijetari i tha:
«Po, ka teube për ty! E kush mund të hyjë midis njeriut dhe teubes?!» Vrasësi e pyeti:
«Sa është largësia mes meje dhe teubes?» Dijetari i tha:
«Shko në filan vend. Atje banojnë njerëz që adhurojnë Allahun e Madhëruar. Pra, edhe ti adhuroje Allahun bashkë me ta dhe mos u kthe kurrë në vendin tënd, sepse ai është vend i keq!»
Njeriu u nis për në vendin e adhurimit të Allahut dhe, kur arriti në gjysmë të rrugës i erdhi vdekja. Atë moment, lindi debati në mes melekëve të mëshirës dhe melekëve të dënimit, se kush prej tyre do ta marrë atë njeri. Melekët e mëshirës thanë:
«Ai ka ardhur deri këtu i penduar për gjynahet dhe me zemër të drejtuar nga Allahu i Madhërishëm.» Kurse melekët e dënimit thanë:
«Ai nuk ka bërë asnjë të mirë në jetën e tij!» Atë çast, melekëve u vjen një melek tjetër me pamjen e njeriut, të cilin këta e morën për ndërmjetës, që të gjykojë se kush ka të drejtë. Meleku thotë:
«Bëni matje mes vendit të adhurimit (ku do të shkonte) dhe atij të gjynaheve (nga ku erdhi)! Në cilin prej këtyre vendeve të jetë më afër, atij vendi i takon.» Melekët e matën hapësirën në mes dy vendeve dhe konstatuan se i penduari ishte më afër vendit që synonte (të adhurimit). Prandaj atë e morën melekët e mëshirës.”
-Muttefekun alejhi-
(Buhari, Enbija, 54; Muslim, Teube 46, 47, 48.)
Ndërsa në një transmetim tjetër në “Sahihun” e Muslimit, thuhet se:
“Njeriu i penduar ishte më afër vendit të adhurimit vetëm për një pëllëmbë, andaj u llogarit si banor i tij.” Po ashtu, në një transmetim tjetër,po në “Sahihun” e Muslimit, gjendet edhe kjo shtesë:
“Allahu e urdhëron njërin vend (fshat) të largohet dhe tjetrin të afrohet. Pastaj, melekët të matnin distancën midis dy vendeve. Melekët konstatojnë se i penduari është vetëm një pëllëmbë më afër vendit të teubes dhe adhurimit. Prandaj iu falën gjynahet.”
Kurse në një transmetim tjetër thuhet:
“Me gjoksin e zemrën e tij ishte më afër vendit të teubes dhe devotshmërisë.”
Ebu Said el-Hudri (r.a.).
Emri i tij i plotë është Sa’d Ibni Malik Ibni Sinan el-Hudri (r.a.). Ai lindi dhe u rrit në Medinë, në një familje myslimane. Për rrjedhojë, edhe me Islamin është njohur që në moshë të vogël. Ai ka kontribuar në ndërtimin e xhamisë së Profetit (a.s.). Po ashtu, megjithëse kishte shumë dëshirë të merrte pjesë në betejën e Uhudit, Profeti (a.s.), ia refuzoi me arsyen se ishte ende fëmijë. Pasi babai i tij bie dëshmor në Uhud, ai përjetoi një varfëri të madhe. Aq, sa u detyrua të lidhte gurë në bark prej urisë. Një ditë, kur ishte duke vuajtur prej urisë, me këmbënguljen e nënës së tij, ai shkoi tek i Dërguari i Allahut (a.s.), për t’i treguar gjendjen dhe për t’i kërkuar ndihmë. Profeti (a.s.), i tha: “Kush ruhet prej lypjes, Allahu do ta bëjë të ndershëm, kush mjaftohet me atë që posedon pa pritur gjë prej të tjerëve, Allahu do ta bëjë të pasur dhe kush dëshiron të durojë, Allahu do t’i japë durim”. Pas asaj dite, Ebu Saidi (r.a.), nuk kërkoi më asgjë prej askujt. Më vonë, punët i shkuan mbarë dhe u bë një prej të pasurve të myslimanëve të Medinës.
Në luftë ka marrë pjesë për herë të parë në betejën e Hendekut. Më pas ka marrë pjesë edhe në 12 beteja të tjera. Po ashtu, ka marrë pjesë edhe në disa ekspedita ushtarake, në disa prej të cilave ka qenë edhe komandant njësie.
Për arsye se ka qenë prej fakihëve/juristëve ndër sahabët, pas vdekjes së Profetit (a.s.), ai është marrë me dhënien e fetvave dhe mësimit në Medinë. Përveç kësaj, Ebu Said el-Hudri (r.a.), është një prej shtatë sahabëve që ka transmetuar mbi njëmijë hadithe dhe njihet si “muksirun”.
Një ditë, valiu i Medinës Mervan Ibni Hakemi ishte ulur në një vend nga ku kaloi një xhenaze. Për shkak se Mervani nuk u ngrit në këmbë, Ebu Saidi (r.a.), i tha:
“Njëherë, kur ishim ulur bashkë me Profetin (a.s.), pranë nesh kaloi një xhenaze. Me këtë rast, i Dërguari i Allahut (a.s.), u ngrit menjëherë në këmbë.” Pasi i kujtoi këtë Hadith, Mervani u detyrua të ngrihej në këmbë.
Ebu Saidi (r.a.), çështjeve për të cilat pyetej, u përgjigjej me hadithet që kishte dëgjuar prej Profetit (a.s.), ose me ndonjë prej veprave të tij. Në këtë mënyrë, ai përpiqej të përhapte në popull Sunetin profetik, si me fjalë, ashtu edhe me praktikë.
Ebu Saidi (r.a.), ishte mbrojtës i të drejtës, i guximshëm, i durueshëm dhe vetëmohues. Ai i ndihmonte gjithmonë të varfrit dhe jetimët. Po ashtu, fëmijët që kishin nevojë për kujdesje i ushqente në shtëpinë e tij, i rriste dhe i edukonte. Ai ndërroi jetë një ditë xhumaje në vitin 74 (694), në moshën tetëdhjetë e ca vjeçare.
Allahu qoftë i kënaqur me të!
Shpjegime
Sado të shumta dhe të mëdha të jenë gjynahet, patjetër që ka një rrugë për të shpëtuar prej tyre. Vrasja është një prej gjynaheve të mëdha. Nëse një vrasës vret qoftë edhe njëqind vetë, nëse ai nuk e ka mohuar Allahun, gjynahu i tij mund të falet. Ja pra, edhe ky Hadith, pikërisht këtë të vërtetë vë në pah.
Një person që ka jetuar në periudhën kohore pas Isait (a.s.), ka vrarë nëntëdhjetenëntë njerëz. Në fund ai e kupton gabimin dhe dëshiron të pastrohet prej gjynaheve. Prandaj, ai filloi të kërkonte njerëzit më të ditur të botës me qëllim që të mësonte nëse ishte e mundur të falen gjynahet e tij.
Por për fat të keq, njeriu të cilin ia treguan si dijetar, nuk ishte një dijetar i vërtetë i fesë. Prandaj, ai nuk mundi t’i japë sëmundjes së tij një recetë shpëtimi. Mirëpo, ky njeri i shkretë, që ndodhej nën presionin e padurueshëm të gjynaheve që kishin filluar t’i brenin ndërgjegjen, kur dëgjoi se halli i tij nuk kishte zgjidhje, u tërbua dhe shtoi në listën e vrasjeve të tij edhe dijetarin e rremë.
E në fakt, personi që pretendonte se ishte dijetar, duhej të kishte menduar pak më gjatë dhe duhej ta kishte llogaritur se ndodhej ballë përballë me një makinë vrasëse, që e kishte bërë zakon vrasjen e njerëzve. Ashtu siç është e natyrshme për luanin të copëtojë prenë e tij, ashtu është edhe për njerëz të tillë, që nuk ju bën përshtypje vdekja e dikujt. Mirëpo, ai nuk e mendoi kaq gjatë, sepse nuk kishte dije dhe urtësi ashtu siç pretendonte. Një dijetar që e di se Allahu i Madhëruar është mëshirues i pakufishëm, nuk mund ta hidhte në batakun e pashpresës një njeri që kërkonte rrugën e pendimit. Kjo s’duhej të ndodhte. Një person që nuk e di se mëshira Hyjnore do ta lante dhe do ta pastronte gjynahqarin, i cili është kapur tek dera e teubes, nuk mund të ketë as dije dhe as urtësi. Mirëpo, për shkak se prifti bënte shumë adhurime, populli kishte menduar se ai ishte dijetar. Por ky njeri i paditur, nuk e dinte as që ishte i paditur. Për këtë arsye, ai i dha fetvanë e gabuar një vrasësi që kërkonte rrugën e shpëtimit dhe në këtë mënyrë, ai shkatërroi edhe veten, por e futi në gjynah edhe atë që donte të pendohej.
Në përpjekjen e dytë të vrasësit, shohim se ai e ka gjetur dijetarin e vërtetë, sepse ky njeri e dinte se Allahu i Madhëruar nuk do ta refuzonte askënd që pendohej me sinqeritet. Për këtë arsye, ai i dha shpresë atij vrasësi dhe me këtë veprim, ai tregoi qartë se dija qëndron më lart se adhurimi.
Po ashtu, edhe këshilla e dijetarit, kur i tha vrasësit, “Mos u kthe më në vendin tënd, sepse ai është vendi i keq!”, vë në pah një të vërtetë shumë të rëndësishme. Siç thotë edhe fjala e urtë popullore, “sheh rrushi rrushin e piqet”, kush jeton në një vend ku mbizotërojnë të këqijtë dhe vazhdon të qëndrojë me njerëz të pamoralshëm, nuk e ka aspak të lehtë të shpëtojë prej ndikimit të tyre të keq. Prandaj, kush dëshiron të arrijë të drejtën dhe të bukurën, ai patjetër duhet ta braktisë vendin e keq në të cilin gjendet, sepse nuk ka asnjë rrugë tjetër për të shpëtuar prej nxirjes së kazanit të nxirë.
Ndërsa kushti i dytë për të bërë një jetë të lumtur, ashtu siç këshilloi edhe dijetari i vërtetë, është të jetosh me njerëz të mirë. Qëndrimi dhe shoqërimi me ta, të çon në rrugën e drejtë të Zotit.
Është e pamundur që njerëzit e mirë të dalin të humbur, sepse ata i ruan Allahu i Madhëruar. E në fakt, në këtë Hadith shihet qartë se Allahu dëshiron t’i mirëpresë ata në Xhenetet e Tij, duke ua falur gjynahet. Edhe pse ai kishte vrarë njëqind vetë, Allahu i Madhëruar, ia tregoi melekëve të mëshirës dritën e teubes që shndrinte në zemrën e atij robi dhe u ka kërkuar që ta mbrojnë atë nga melekët e dënimit. Nga sa kuptohet, melekët e dënimit, nuk e dinin se ai njeri kishte marrë rrugën e teubes. Për këtë arsye, ata i kundërshtuan melekët e mëshirës duke u thënë: “Ai nuk ka bërë asnjë të mirë në jetën e tij!”.
Allahu i Madhëruar ka dëshiruar të na e tregojë me një shembull të gjallë se, Ai do t’i falë ata të cilët vendosin të pendohen në mënyrë të sinqertë. Për këtë arsye, Allahu dërgoi një melek tjetër me pamjen e njeriut, me qëllim që ai të ndërmjetësonte midis melekëve të mëshirës dhe melekëve të dënimit. Po ashtu, Allahu dëshiroi që ta merrnin atë si gjykatës midis tyre dhe e mësoi atë melek se si duhej të vepronte.
Në një transmetim tjetër të këtij Hadithi, na bëhet e ditur se Allahu i Madhëruar e urdhëron njërin fshat të afrohet dhe tjetrin të largohet, gjë e cila tregon qartë se Ai i mirëpret me mëshirën e Tij dhe do t’i falë robërit që pendohen, edhe nëse ata kanë vrarë njëqind vetë.
Në ajetet 68-70 të sures Furkan, ku Allahu i Madhëruar përshkruan robërit e Tij të mirë, thekson se ata nuk i bëjnë ortak Allahut, nuk vrasin njeri dhe nuk bëjnë zina (imoralitet). Po ashtu, thuhet se, kush i bën këto gjynahe, padyshim që do të dënohen dhe se në Ditën e Kiametit, do të jenë në një gjendje shumë të vështirë. Më pas, duke bërë një përjashtim, urdhëron:
“Përjashtim bën ai që pendohet, beson dhe punon vepra të mira. Një njeriu të tillë Allahu ia ndërron veprat e këqija në të mira. Allahu është Falës e Mëshirëplotë.”
Madje, këtë ajet fisnik, që i spërkat me ujë të freskët zemrat gjynahqare, duke ua lënë të hapur derën e teubes, e përforcon ajeti 53 i sures Zumer, ku urdhërohet se, shpresa tek Allahu nuk duhet humbur kurrë:
“O robërit e Mi, që i keni bërë keq vetes me gjynahe, mos e humbni shpresën në mëshirën e Allahut! Allahu, me siguri i fal të gjitha gjynahet!..”
Ky vrasës i penduar që tregohet në këtë histori, ka jetuar në një periudhë para Islamit. Për këtë arsye, mund të mendohet se kjo histori nuk është shembull për ne. Por, këtu duhet të kujtojmë një prej parimeve të fesë sonë. Në bazë të këtij parimi, nëse Allahu dhe i Dërguari i Tij (a.s.), na japin disa të dhëna në lidhje me popujt e shkuar, fenë dhe besimet e tyre dhe pas kësaj, nuk theksojnë se këto të dhëna janë të pavlefshme për ne, atëherë ato janë burime dhe argumente për ne. Pasi i Dërguari i Allahut (a.s.), e ka treguar këtë histori dhe nuk ka thënë se ajo është e pavlefshme për ne, kuptohet se ai ka dëshiruar që ne të marrim mësim prej saj dhe të veprojmë në përputhje me të.
Mësimet që nxjerrim prej Hadithit:
- Asnjëherë nuk duhet të humbet shpresa, duke thënë “gjynahet e mia nuk falen”, sepse sado i madh të jetë gjynahu, mëshira e Allahut është edhe më e madhe.
- Njeriu që e ka në natyrë mirësinë, sado gjynahe të bëjë, një ditë ai do t’i drejtohet Allahut për teube dhe falje.
- Një dijetar i mirë, është më i vlefshëm se i padituri që kryen shumë adhurime. Në këtë Hadith, na tregohet edhe shembulli i adhuruesit të paditur, i cili shkatërroi veten dhe atë që iu drejtua për këshillë, edhe shembulli i dijetarit të vetëdijshëm, i cili e shpëtoi veten dhe atë që i kërkoi këshillë.
- Njerëzit që janë në pozitën e liderit shpirtëror të popullit, duhet të jenë jashtëzakonisht të mirëkuptueshëm, shpresëdhënës dhe të mbushur me dashuri.
- Njeriu duhet të miqësohet me njerëz të mirë. Nëse shoqëria e tij vazhdon në rrugën e saj të keqe, ai duhet të largohet prej tyre. Përndryshe, do ta ketë të pamundur të shpëtojë prej ndikimit të të këqijve. Përpjekja për t’u shoqëruar me njerëzit e mirë, tregon se ai ndodhet në rrugë të drejtë.
- Gjatë edukimit të popullit të tij, Profeti ynë (a.s.), shpesh herë ka dhënë shembuj prej historive të popujve të shkuar. Prandaj, me kusht që të mos bien në kundërshtim me parimet e fesë sonë të bukur, ata që edukojnë njerëzit, mund t’i përdorin këto histori si shembuj mësimdhënës.
